Voorlopig geen staalslakken meer in Scheldes

Er mogen tot eind juli volgend jaar in de Ooster- en Westerschelde geen staalslakken worden gebruikt door Rijkswaterstaat. Dat heeft demissionair staatssecretaris van Infrastructuur Thierry Aartsen besloten. De dertien Zeeuwse gemeenten stuurden hem onlangs een brief waarin ze al vroegen om zo'n verbod.
  
Het verbod loopt tot 23 juli 2026. De staatssecretaris had al eerder aangekondigd dat er tot die datum maar beperkt staalslakken op land gebruikt mochten worden.

Gemeenten boeken succes
Omdat de Zeeuwse gemeenten zich grote zorgen maken over de gevolgen van staalslakken op de natuur en de volksgezondheid hadden ze ook om een verbod in de Ooster- en Westerschelde gevraagd. De provincie Zeeland kwam eerder ook al met een vergelijkbare brief richting Den Haag. Aan die geluiden heeft de staatsecretaris nu tijdelijk gehoor gegeven.
De Zeeuwse vissers en Zeeuwse Milieufederatie hebben de laatste jaren ook hard gelobbyd voor een verbod en zijn blij met het besluit: "We vinden het een mooi resultaat na het gezamenlijk optrekken in deze strijd. Als er voor eind juli nog geen onomstotelijk bewijs is dat staalslakken geen kwaad kunnen dan blijft wat ons betreft het verbod bestaan", aldus Addy Risseeuw namens de vissers.

Wat zijn staalslakken?
Staalslakken zijn een restproduct bij het maken van staal. De overheid wil circulariteit bevorderen en staat daarom toe dat de slakken hergebruikt worden. Ze worden op grote schaal ingezet bij projecten om de kust te versterken, bijvoorbeeld in de Ooster- en Westerschelde, maar ze worden ook op het land gebruikt, bijvoorbeeld als fundering voor wegen en fietspaden. Voor bouwbedrijven zijn staalslakken interessant omdat ze goedkoper aangeboden worden dan veel alternatieven.

Aartsen geeft aan dat dit een pauze in het gebruik is en dat gedurende die tijd verder onderzoek gedaan zal worden naar de risico's van staalslakken. Als Rijkswaterstaat na deze periode wel weer staalslakken wil gaan gebruiken dan 'zal dat met extra zorgvuldigheid gebeuren en met stringente randvoorwaarden zijn omgeven' aldus de demissionair staatssecretaris. Welke dat zijn is nog niet bekend.

Zeven stortingen gepland
Vanaf 2027 heeft Rijkswaterstaat op zeven plaatsen in de Ooster- en Westerschelde stortingen gepland waarvoor mogelijk staalslakken gebruikt kunnen worden. Het verbod van de staatsecretaris loopt tot eind juli 2026, dus in theorie zouden bij deze stortingen staalslakken gebruikt kunnen worden.
 
Hoeveel staalslakken er nu in totaal in de Ooster- en Westerschelde liggen is onbekend. Wel is duidelijk dat sinds 2009 ongeveer 3,5 miljard kilo staalslakken in de twee wateren zijn gestort. Dat gebeurde bijvoorbeeld ter versterking van geulen en dijken. 3,5 miljard kilo is te vergelijken met ongeveer 140.000 vrachtwagens gevuld met staalslakken.

Gaten dichten bij Stormvloedkering
De staalslakken zijn vooral gestort bij de Stormvloedkering. Daar zijn in de loop van de jaren grote gaten in de zeebodem ontstaan door stroming. Die gaten kunnen de kering bedreigen en daarom is daar bijna twee miljard kilo staalslakken gestort.
  
- Dit bericht is tot stand gekomen in samenwerking met Omroep Zeeland -

Foto: een staalslak, Omroep Zeeland

Door: Tineke Kerste