Politieke crisis Terneuzen: Hoe zit het nou?

Geruzie over de komst van een AZC, spannende patstellingen, een opstappende burgemeester, mogelijke bedreigingen. Wat is nu het hele verhaal rondom het beoogde asielzoekersopvang aan de Handelspoort 1 in Terneuzen? Voor degenen die door de bomen het bos niet meer zien, heeft Omroep Zeeland een aantal vragen en antwoorden voor je op een rij gezet:
   
Waar heeft de gemeenteraad eigenlijk tegen gestemd?
Precies twee weken terug, op 13 november, is de kogel door de kerk in Terneuzen. Na eindeloos wikken en wegen neemt de gemeenteraad een cruciale beslissing over het azc. Het blijkt een startsein voor een chaotische periode. De burgemeester kondigt zijn vertrek aan, Hugo de Jonge wil in gesprek en de kwestie wordt landelijk nieuws. In werkelijkheid begint de discussie in Terneuzen al veel eerder.

Juli 2024
Meer dan een jaar geleden nam de gemeenteraad al een besluit over de komst en locatie van het asielzoekerscentrum. De opvang is voor maximaal 200 mensen en voor een duur van tien jaar. De locatie: het oude Neckermanngebouw op bedrijventerrein Handelspoort. Niet onbelangrijk: de gemeenteraad verbond dertien voorwaarden aan een azc op die locatie. Die voorwaarden gaan onder andere over verkeersveiligheid, genoeg inspraak van omwonenden en compensatie voor bewoners die benadeeld worden.

September 2025
Het COA wil aan de slag in het oude Neckermanngebouw, maar stuit tegen een probleem: het gebouw is eigenlijk een kantoorpand. Om daar woningen van te maken, heeft het COA een vergunning nodig. Een zogeheten omgevingsvergunning die in januari wordt aangevraagd.
De raad buigt zich eind september over het verlenen van de vergunning. De stemmen staken en de discussie wordt naar voren geschoven.

November 2025
Bij de gemeenteraadsvergaderingen die volgen, staken de stemmen nog een keer, totdat op 13 november een besluit wordt genomen. De omgevingsvergunning voor het azc wordt niet verleend, omdat niet aan de eerdergenoemde dertien voorwaarden wordt voldaan. Er is bijvoorbeeld niet goed gekeken naar de verkeersveiligheid en sociale draagkracht. In Driewegen zou niet onderzocht zijn wat de inwoners te zeggen hebben over de hele kwestie.
Dit betekent dat de gemeenteraad tegen een azc stemde op de aangewezen locatie (het oude Neckermanngebouw). Let op: dat besluit is een advies aan het college van burgemeester en wethouders (B en W), wat simpel gezegd het kabinet van Terneuzen is.
Het college van B en W heeft dat advies vervolgens opgevolgd.

Conclusie
Dus nee, de gemeenteraad van Terneuzen stemde niet tegen de komst van asielzoekers, ook niet tegen de komst van een azc. De gemeenteraad stemde tegen het verlenen van een omgevingsvergunning aan het COA. Het COA kan hierdoor niet aan de slag in het oude Neckermanngebouw.

Waarom stopt de burgemeester?
En dat is voor burgemeester Erik van Merrienboer de druppel die de emmer doet overlopen. De PvdA-burgemeester noemt het besluit van het college 'een nagenoeg onuitvoerbare bestuurlijke spagaat'. Hij kondigt zijn vertrek aan met een brief aan de gemeenteraad. In die brief schrijft de burgemeester dat hij heeft overwogen "het bestuurlijk-juridisch niet te funderen besluit voor vernietiging voor te dragen". Daar zag hij uiteindelijk van af. Verder vraagt hij zich in de brief af of raadsleden "zonder last" konden stemmen over het azc, "zoals de wet en uw eed of belofte dat vraagt". Dat is weer een heel ander verhaal. 

Wat heeft Hugo de Jonge hier mee te maken?
Hugo de Jonge verzoekt de burgemeester vervolgens om niet te stoppen. Hij wil in gesprek met de gemeenteraad in een besloten bijeenkomst.
De Jonge is commissaris van de Koning van Zeeland. Als een waakhond houdt hij het democratische proces in de provincie nauw in de gaten. Hij grijpt in, omdat er volgens hem signalen zijn dat raadsleden onder druk zijn gezet. "Ik wil waken over de integriteit van de besluitvorming van gemeenteraden", zegt hij tegen Omroep Zeeland.
Tegelijkertijd benadrukt De Jonge dat hij niet over de besluiten zelf gaat: "Ik ben niet de baas van Terneuzen ofzo."

Niet naar besloten vergadering en ook geen individuele gesprekken met fractievoorzitters 
PVV, Sociaal Terneuzen en Terneuzen Sterk hebben inmiddels aangeven zich niet te kunnen vinden in het feit dat raadsleden onder druk zouden zijn gezet. Zij zullen niet deelnemen aan de gesloten raadsvergadering en ook niet aan de individuele gesprekken met fractievoorzitters. Zij zijn bang dat de discussie opnieuw zal oplaaien. Ook vinden ze dat deze vergadering open en transparant moet verlopen en niet achter gesloten deuren.

Het COA mogelijk naar de rechter... waarom?
Het COA is niet blij met de situatie en wil dat de opvang van asielzoekers in het oude Neckermanngebouw doorgaat. In een brief aan de gemeenteraad wordt duidelijk dat het anders naar de rechter stapt. De vraag is of het COA een punt heeft.
Vorig jaar juli was al besloten dat het azc in het oude Neckermanngebouw zou komen. Dat is vastgelegd in een overeenkomst. Als de asielkwestie in de rechtbank wordt uitgevochten zullen het COA en de gemeente Terneuzen tegenover elkaar staan. De rechter zal dan nog eens goed moet kijken naar die dertien voorwaarden. De vraag is dan of het COA zich daar daadwerkelijk niet aan heeft gehouden.

Hoe nu verder?
De gemeente Terneuzen laat in een schriftelijke reactie weten dat het begrijpt dat het COA zich niet gehoord voelt door het college. "Er zijn hele stevige bestuurlijke en juridische argumenten om tot vergunningverlening over te gaan", is te lezen in de reactie. Toch blijft het college bij haar besluit, omdat het de meerderheid van de raad wil respecteren.

Tot zover de asielkwestie in Terneuzen: Door al het politieke, bestuurlijke en juridische geweld van de afgelopen weken wordt het hoofdonderwerp misschien over het hoofd gezien: de asielzoekers. Wat gaat daar nu mee gebeuren? De taak voor Zeeuws-Vlaanderen blijft hetzelfde. De drie gemeenten moeten 400 asielzoekers opnemen.

LEES HIER alle artikelen terug rondom Handelspoort 1. 

- Dit bericht is tot stand gekomen in samenwerking met Omroep Zeeland -

Door: Tineke Kerste