Wat vertellen de oude spreuken over maart? Lente! Buien! Wind!

Geplaatst: 1 maart 2023 om 08:00

Weerspreuken en gezegden over “het weer” zijn van alle tijden. Vroeger was er meer belangstelling voor weerspreuken. Boeren kenden deze uit hun hoofd. Ze lieten zich leiden door weerspreuken en raadpleegden deze spreuken voor het zaaien en oogsten van hun velden, samen met de stand van de maan. Soms zit er een kern van waarheid in, terwijl deze weersvoorspellingen voor de lange termijn doorgaans onjuist zijn. Maart is een belangrijke, drukke, maand voor boeren en tuinierders.

Maart (ook lentemaand, buienmaand, guldenmaand, windmaand, dorremaand) is de derde maand van het jaar en telt 31 dagen. De naam 'maart' komt van Mars, de Romeinse god van de oorlog, die ook werd vereerd als god van de landbouw en de lente. In de oudheid was maart een belangrijke maand voor de Romeinen omdat het het begin van het nieuwe jaar markeerde en de tijd van de lente-equinox aankondigde. De maand was gewijd aan de god Mars, die geassocieerd werd met groei en vruchtbaarheid. In het oude Rome noemde men deze maand Martius. Het was volgens de oude Romeinse kalender tevens de eerste maand van het jaar.
Vandaag is de dag dat de meteorologische lente begint. De dagen lengen met 01h46. Maart is ook de maand waarin de zomertijd begint in veel landen, waaronder Nederland. Op de laatste zondag van maart gaat de klok een uur vooruit, waardoor de dagen langer worden en we meer kunnen genieten van de lentezon. Al met al is maart een maand waarin we de winter achter ons laten en ons voorbereiden op de lente, met allerlei interessante dingen om naar uit te kijken.

Maart brengt veel spreuken, voor boer en tuinier immers een spannende maand, want maart roert zijn staart kennen we nog allemaal

Droge maart en natte april, dat is de boer zijn wil
Maartse buien en aprilse grillen die komen als ze willen
Maartse zon en aprilse wind, schenden menig lieflijk kind
Maart niet te droog en niet te nat, vult de boer zijn kist en vat
Komt men in maart onweer tegen, dan krijgt men in juli regen
Donder in maart, vorst in april
Natte maart, veel gras
Een natte maart geeft veel lijnzaad
Koude in maart, dan een lente te paard
Autoruiten nu nog steeds bevroren, dat geeft straks veel koren
Zo menig vorst in maart, zo menig dauw in april
Lentemaands ruwheid geeft zomermaands luwheid
Maarte, maarte da’s een vuile taarte
Droogte en veel stof in maart, is de boer heel wat waard
Een droge maart is goud waard, als het in april maar regenen wil
Een droge maartse wind, maakt de boeren goed gezind
Droge maart brengt overal koren, maartse sneeuw is koren waard
Maartse buien die beduien, dat de zomer aan komt kruien
Nooit is maart zo zoet, of ‘t sneeuwt op de herder zijn hoed
Daar is geen maart zo goed of het sneeuwt op de boer zijn hoed
Een goede maart is niet veel waard
Maart droog, mei nat, veel hooi en zaad zat
Als maart is zacht in wil, verwacht men een koude april
Als het weder is van goede zin, trekt de kou zijn steertje in
Danst het lammetje in maart, april pakt het bij de staart
Wat maart niet wil, doet april
Muggendans in maart, voorspelt sterfte onder de schapen
Zaai niet in maart te vroeg, d’r is nog tijd genoeg
Wie grote bonen wil eten, moet maart niet vergeten
Voor oude lieden heeft maart kwaad in hare staart
Zoveel nevels in maart zich tonen, met zoveel onweer de zomer zal komen
Mist in maart, water en vorst in mei
Maart koel en nat, veel koren in het vat
Maartse snee, doet de akkervruchten wee
Met maartse sneeuw de was gedaan, alle vlekken naar de maan
Waait de wind in maart te fel, veel fruit verwacht men wel
Veel wind in maart, geeft appels in de gaard
Brengt maart storm en wind, de sikkel is de boer gezind
Vochtige maart, de boeren zorgen baart

De Heiligen zijn prominent aanwezig in deze zaai- en plantmaand

Sint-Albijn (1 maart), verandert suiker in azijn
Zoals het weer in de Veertig Martelaars (10 maart) vindt, zo blijft het veertig dagen met zijn wind
Is het weer op Sint-Gregorius (12 maart) dol, dan kruipt de vos reeds uit zijn hol.
Zo de wind staat op Sint-Gregorius (12 maart), zo staat hij nog veertig dagen
Sint-Mathilde (14 maart) komt uit drie hoeken, met hagelstenen bakt zij koeken
Op Sint-Geertruid (17 maart), komt de warmte de grond uit
Sint-Josef (19 maart) helder en klaar, geeft licht een vruchtbaar jaar
Op Sint-Jonas (20 maart) komt dikwijls nog vuur van pas
Wind uit noord op Sinte-Benuut (21 maart), ge zijt voor zeven weken gekluut.
Is op Sint-Rupert (27 maart) de hemel rein, dan zal hij ‘t ook in juli zijn
Is het op Sint-Rupertus (27 maart) helder en rein, zo zal ook de zomer zijn