Waarom laten mensen hun afval zomaar achter?

Op drukke stranddagen halen Zeeuwse gemeenten honderden kilo’s afval per dag van de stranden. Achtergelaten lege blikjes, uitgedrukte sigarettenpeuken, lege patatbakjes en soms zelfs volgepoepte luiers. Waarom doen mensen dit?

Je kunt er de klok op gelijk zetten. Na een warme en vooral drukke dag op het strand is het een grote puinhoop. Hoewel het op dit moment meer op een herfstdag lijkt, zijn er deze week zelfs extra mensen nodig om de boel weer op te ruimen. Dit levert de gemeenten naast het vele werk bovendien een flinke kostenpost op. Allemaal omdat mensen hun rommel niet goed opruimen. Judith Schomaker is cognitief neuropsycholoog en denkt te weten waarom mensen de keuze maken om hun afval achter te laten in plaats van netjes op te ruimen: “Mensen maken constant afwegingen tussen mogelijke acties. Aan elk gedrag zitten voor- en nadelen."

Te lui om op te staan
In het geval van het strand denkt Schomaker dat het een heel simpele afweging is: “Op het strand is het een keuze tussen het moeten opstaan uit je luie strandstoel, terwijl daar niks tegenover staat. Dan blijven ze liever zitten.” Daarbij komt ook nog dat je relatief anoniem op het strand zit: “Grote kans dat je op het strand zelf weinig mensen kent die je slordige gedrag persoonlijk kwalijk zullen nemen. Ze kennen je toch niet.” Daarbij is het persoonlijke ongemak ook minimaal volgens haar: “Het strand is zo groot dat je er zelf waarschijnlijk ook geen last van hebt. Dat is een verschil met afval in je woonkamer, waar je wel weer direct tegenaan loopt.”

Hoge boetes
Jaap van der Stel studeerde letterlijk af op het gedrag van volwassenen (andragologie). Volgens hem zijn er wel degelijk manieren om mensen betere strandetiquette aan te leren: “Hele hoge boetes en cameratoezicht.” Volgens de lector aan de Hogeschool in Leiden wordt dit al succesvol toegepast in andere landen: “Er staan in bepaalde Aziatische landen hoge straffen op het gooien van kauwgom op de grond. Je ziet het daar dan ook nagenoeg niet op straat. Als het er al ligt, wordt het meteen opgeruimd.” Toch is Van der Stel terughoudend om dit direct in te voeren op de Zeeuwse stranden: “In Nederland nemen we pas maatregelen als je ze kunt handhaven. Dat is ontzettend lastig, want daarvoor heb je geld en veel mensen nodig.” Bovendien valt het allemaal wel mee volgens de lector: “De meeste mensen gooien hun afval netjes weg.”

Door: Rita Bardoul - GO-RTV