Kopjes op de Schelde? Kopje koffie? Kop op, of kop dicht?

Kopjes: de kop is eraf, de kop van een spijker, een kopje thee en kopjes op de Schelde. Onze Terneuzense Rita Bardoul verbaast zich over de meest 'gewone' zaken. Ook het veelzijdige woord kopje nam ze onder de loep. Dus: pak er maar een kopje koffie bij en lees haar bevindingen: 

Toen het de afgelopen dagen weer zo hard waaide en er behoorlijk wat kopjes op het water zaten, begon ik me af te vragen waar deze kopjes toch allemaal vandaan komen. Het woord kopje of kopjes gebruiken we namelijk heel veel vaak. Kop ook is een dierenhoofd. Genoeg kopjes dus om even rond te neuzen:  

Het meest gebruiken we het woord kopje met thee of koffie: een aardewerk of porselein kommetje om uit te drinken, meestal voorzien van een oor. Maar in België drinkt men koffie en thee wel uit een tas.
Waarschijnlijk is het woord ontleend aan Laatlatijn cuppa ‘drinkbeker’. Tas komt dan weer van het Franse tasse ‘kop, kom, drinkgerei’ dat via middeleeuws Latijn tassia ontleend is aan Arabisch ṭāsa, ṭassa ‘beker, kopje, kom’. Het is een luxe drinkgerei, vaak versierd met een motief of met figuren. Kopjes gaan vrijwel altijd vergezeld van een bijpassend schoteltje. Ze zijn bedoeld om koffie, thee of warme chocolademelk uit te drinken. Al naargelang de drank waarvoor een kopje is bedoeld, kan het in grootte en vorm variëren: van een klein en smal kopje voor espresso tot een groot en wijd kopje voor thee.

Heerlijk om dit bij elkaar te sprokkelen:

• de kop langs iets of iemand strijken
• over de kop gaan, failliet gaan
• zich over de kop werken, te hard werken
• iets op de kop tikken in bezit nemen, kopen
• de kop indrukken tenietdoen, uit de wereld helpen
• de kop opsteken, zich tonen
• de koppen bij elkaar steken, samen plannen beramen
• kop op! houd moed
• kop dicht! hou je mond
• op de kop af, precies
• op zijn kop geven, hem berispen
• op zijn kop krijgen, een flinke uitbrander krijgen
• een kopje kleiner maken
• zijn kop in het zand steken, blind zijn voor iets
• dat kan je de kop kosten, je leven
• je kop erbij houden, goed blijven opletten
• kop of munt, een vraag die een toss inleidt
• de kop is eraf, het begin is gemaakt
• van kop tot teen, van top tot teen
• je moet je kop gebruiken
• één van de knapste koppen
• een schip met 600 koppen
• de koppen tellen de aanwezigen
• domkop, driftkop
• de kop van een speld, van een hamer
• aan (de) kop (of: op kop) lopen, rijden vooraan
• Krantenkop

Maar geen kopjes op het water, Van Dale is de kopjes op zee vergeten, de kopjes van de golven*. En het zijn er zoveel de laatste dagen.

Door: Rita Bardoul - GO-RTV

Bronnen: van Dale en Ensie

* Schuimkoppen staat wel in Van Dale