'Er zijn in het verleden de nodige moordpartijen geweest in Zeeuws-Vlaanderen'

Moorden in Zeeuws-Vlaanderen: ook ons rustige niemandslandje heeft vroeger heel wat moordenaars gekend. Rob Roctus uit Zuidzande maakt een boek waarin hij de 35 meest spraakmakende moorden tussen 1820 en 1930 tot op de bodem uitzoekt. 
‘Het idee ontstond toen ik hoorde dat zelfs in Zuidzande een drievoudige moord was gepleegd in de 19e eeuw. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt en ik begon te zoeken en rond te neuzen,’ vertelt Rob tegen GO, ‘ik kwam er achter dat er in ons rustige Zeeuws-Vlaanderen de nodige moordpartijen zijn geweest. En dat levert heel wat verhalen op.’

Mensenleven
Alleen de (voorlopige) titel is al een verhaal op zich: “Waar een menschenleven niet zoo zwaar weegt als in andere streeken”. Tijdens zijn speurwerk ontdekte Rob dat een advocaat ooit vroeg om een lichtere straf, omdat een leven in Zeeuws-Vlaanderen minder zwaar weegt als in de rest van Nederland. Rob: ‘Dat vond ik wel bijzonder. Dus ik denk dat dat de titel gaat worden.’
Het boek is inmiddels in een vergevorderd stadium. In totaal komen er 35 verhalen in over moorden die zijn gepleegd tussen 1820 en 1930: een tijd waarin men nog niet sprak over privacy: ‘Alles werd tot in detail in de krant gezet: naam en toenaam, welke verwondingen, uitgebreide omschrijvingen, soms pagina’s lang.’  Er werden in die tijd meer dan 35 moorden gepleegd in onze regio, maar alleen de opvallendste licht Rob er uit. 

Cliffhanger
Een tipje van de sluier? ‘Nou, een klein tipje dan, maar tot aan de cliffhanger,’ antwoordt Rob, ‘in 1833 had je bijvoorbeeld een tweeling: Albertus en Isabella: ze leefden samen en in eenzaamheid. Maar Isabella raakte op onverklaarbare wijze ineens zwanger. Vlak na de geboorte ging het pasgeboren kindje dood. Precies hetzelfde gebeurde het jaar daarna weer en zo dus vier keer achter elkaar. Justitie vermoedde een enorm incestschandaal. Zouden de kindjes vermoord zijn of was het een natuurlijke dood vanwege erfelijkheid en inteelt?’ Hier stopt Rob. Wil je het verhaal verder weten, dan zal je moeten wachten tot het boek verkrijgbaar is. 

"Die pasgeboren baby's stierven echt niet allemaal op een natuurlijke manier."

Ongewenst zwanger
Rob ontdekte veel verschillen in de afhandeling van moorden en moordenaars in vergelijking tot nu. Onderzoeksmethoden waren natuurlijk veel minder geavanceerd dan tegenwoordig en straffen waren veel strenger. ‘Toch zag je ook begin 19e eeuw al dat rechters meer begrip kregen voor bijvoorbeeld de situatie van meisjes die onverwacht zwanger raakten en waarvan de vaders nergens te bekennen waren,’ vertelt Rob, ‘als jonge vrouw raakte je vaak je baan kwijt als je zwanger werd en dan kon je niet meer voor je kind zorgen. Die pasgeboren baby’s stierven echt niet allemaal op een natuurlijke manier. Daar kreeg je toen de doodstraf voor, of een gevangenisstraf van bijvoorbeeld 30 jaar. Maar het begrip groeide bij rechters. Ik heb in verslagen teruggelezen dat rechters zeiden: ‘Dit had het meisje niet gedaan als de vader zijn verantwoordelijkheid had genomen.’ Het gebeurde dat zo’n straf dan uiteindelijk werd teruggebracht naar 1 jaar.’  

Monnikenwerk
Op dit moment ligt het project een beetje stil vanwege de coronacrisis. Rob: ‘Ik stond net op het punt om naar een uitgever te gaan zoeken. Ik hoop dat ik het dit jaar allemaal rond krijg, maar dat is nu nog niet helemaal duidelijk.’
Ondertussen gaat hij door met zijn onderzoek. ‘Het is monnikenwerk, maar ik vind het leuk om te doen. Klinkt een beetje vreemd misschien, plezier hebben aan andermans moord, maar ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in geschiedenis.’

Foto: archief Blokhuispoortgevangenis in Leeuwarden: Petrus Broekaart schoot op Tweede Kerstdag 1883 in Baalhoek (Hontenisse) zijn buurman Joseph Marcus dood met een jachtgeweer. Hij kreeg hiervoor 8 jaar cel. 

Door: Tineke Kerste GO-RTV