Driekoningen: wat zijn dat voor figuren?

Op 6 januari vieren we Driekoningen. Maar wat zijn die Driekoningen eigenlijk voor figuren? Rita Bardoul zocht het voor je uit:
 

Er werd verteld dat er magiërs uit het Oosten naar Bethlehem waren gekomen om de pasgeboren Koning van de Joden te huldigen. Zij hadden een ster gezien die hen leidde. Toen ze Maria en het kind zagen,  brachten ze het Kindje hulde. Ze haalden hun schatten tevoorschijn en gaven Hem goud, wierook en mirre als geschenk.

Drie Koningen
Hoeveel magiërs er naar Bethlehem kwamen, weten we niet. De christelijke traditie zegt dat er drie waren, mogelijk vanwege het drietal geschenken: goud, wierook en mirre. De wijzen kwamen uit het Oosten, maar volgens andere oude bronnen uit 3 windstreken. De wijzen of magiërs zijn in de volksverhalen koningen geworden.

Ster van Bethlehem
Over de ster die de magiërs de weg naar Bethlehem wees, is in de loop der tijd veel gespeculeerd. Sommigen zeggen dat ster van Bethlehem mogelijk de Komeet Halley is. Anderen beweren dat de ster een zuiver theologisch motief is.

Caspar, Melchior, Balthasar
Vanaf de derde eeuw werden de ‘wijzen’ steeds vaker ‘koningen’ genoemd, Monniken zouden in 7de eeuw de drie wijzen namen gegeven hebben: Caspar, Melchior en Balthasar. Caspar een Afrikaan, Melchior als een Aziaat van 40 en Balthasar als een Europeaan van 60. Daarmee wilde men aantonen dat ze er voor iedereen waren. Tegenwoordig denkt men dat de magiërs geen historische personen zijn geweest.

• Driekoningen was vroeger – net zoals Pasen – een doopdag, dan vindt de wijding van het water plaats. Met het wijwater kunnen huizen worden gezegend. Bij deze huiszegen schrijft men in vele landen men de letters "C+M+B" op de deur, waarbij men hoopt alle kwaad op afstand te kunnen houden. Skiërs in Tirol hebben dit vast al op deuren zien staan.
• In huis werd Driekoningen met eten gevierd. Bekend is het koningsbrood of de koningentaart ; er wordt een bruine boon of muntstuk in de taart verstopt en degene die hem vindt, is die dag "koning(in)". 
• In sommige delen van Nederland en België gaat men verkleed als de drie koningen langs de huizen met een ronddraaiende ster op een stok met bellen aan. Men zingt een liedje voor snoep of een beetje geld. Vroeger heette dat 'sterrezingen' en deden er ook volwassenen aan mee (zakgeld voor drank in de kroeg na afloop).

Het Sterrenlied
Driekoningen, Driekoningen geef mij nen nieuwe hoed.
Mijnen ouden is versleten...
Mijn moeder mag het niet weten...
Mijn vader heeft het geld op de rooster geteld...

in Ravenna is een van de oudste afbeeldingen van de drie wijzen/koningen te vinden (mozaïek uit de 6e eeuw). Ik heb deze vaak gezien. Helaas was ik te jong (14) om deze kunstwerken op prijs te stellen en slofte chagrijnig achter mijn moeder aan, die probeerde me kunst met een paplepel in te gieten, ik wilde naar het strand.  

In de Basiliek van Sant'Apollinare Nuovo 

Uitdaging voor de kunst
De mannen als wijzen of magiërs hebben iets mysterieus. Hun Oosterse afkomst was een mooie aanleiding om oriëntaalse elementen in kleding en sieraden toe te voegen. De geboorte in een stal was een goed excuus om allerlei soorten flora en fauna toe te voegen, naast de standaard onderdelen zoals de os en de ezel. Het maken van een ‘Aanbidding der koningen’ was voor een kunstenaar een uitgelezen kans om te laten zien wat hij kon. Mijn vader heeft de foto genomen en ik heb deze bewerkt. De andere creaties zijn recente creaties. Het klopt wel dat de drie wijzen tot de verbeelding spreken. Tot de mijne wel in ieder geval. 

Vroeger was het een algemeen gebruik om de kerstboom te laten staan tot Driekoningen. Volgens de overlevering zou het weghalen van de boom vóór Driekoningen, ongeluk brengen. Tegenwoordig worden de meeste kerstbomen echter al voor Driekoningen afgetuigd. Vroeger was het ook een gebruik om de figuurtjes van Driekoningen niet meteen in de kerststal te zetten, maar pas op 6 januari, met Driekoningen. De figuurtjes werden elke dag een stapje dichter naar de kerststal gezet, ze waren immers nog 'onderweg' en zouden pas op 6 januari de stal bereiken. Dit is bij ons nog steeds van toepassing. Niets wordt opgeborgen voor de Wijzen gearriveerd zijn. Ze zijn er bijna.

Over tradities gesproken: dit feest is onze contreien bijna vergeten en teloor gegaan. Ik mocht dan geen koning spelen van mijn moeder, toch was het altijd een beetje feest thuis toen ik klein was. De wijzen mochten naar de kribbe, de feestdagen voorbij, het lengen van de dagen, de lente in zicht. Zelfs al vroor het ijsbloemen op de ramen.

Door: Rita Bardoul : GO-RTV

Bron: wiki en ikzelf.
Wijze Koningskatten door RiBaDesign